Informacije o Prijedoru

Prijedor  se nalazi u zapadnom dijelu Bosne i Herzegovine, na desnoj obali rijeke Sane, u aluvijalnoj ravnici poznatoj kao prijedorsko polje. Grad je smješten na 440 48' 30'' sjeverne geografske širine i 160 42' 53''   istočne geografske dužine. Sa  sjeverne strane područje opštine ograničava planina Kozara , a južne planinica Behremaginica.  Prosječna nadmorska visina na kojoj se   grad nalazi iznosi 135 metara,  a najviši vrh planine Kozare, koji pripada  opštini Prijedor,  je Lisina  sa 987 metara.  Dužina opštinskog područja  u pravcu sjever-jug iznosi 32 km, a u pravcu istok- zapad gotovo 46 kilometara. Kroz grad protiče rijeka  Sana i njena pritoka Gomjenica iz čijih voda se snabdijeva ribnjak Saničani. Grad je na povoljnom geostrateškom položaju, udaljen magistralnim putevima od Banja Luke 50 kilometara ,  a od Kozarske Dubice, Novog Grada i Sanskog Mosta  po 32 kilometra. Kroz Prijedor prolazi željeznička pruga  Sarajevo – Zagreb.

Grad nastaje u 18. st. od iseljenog muslimanskog stanovništva iz Like i Udbine a koji su prešli u Bosnu u doba Bečkog rata (1683-1699). Najstariji dio Prijedora nastao je na ostrvu Svinjarici gdje je strateški bila najbolja odbrana i gdje je napravljeno drveno utvrđenje osigurano sa jugozapada rijekom Sanom, a sa sjeveroistočne strane močvarnom uvalom. Kasnije je izgrađena kamena tvrđava sa tri ulazne kapije, kulom za dizdara i barutanom. Novim dogradnjama grad je dobio tri kule (Šuplja, Grozdanića i Gradska).

Od postanka Prijedor je bio u sastavu kadiluka Kostajničke bekije čije je središte bilo u Kozarcu. Tu je sjedište Prijedorske kapetanije od 1757, a koja je obhvatala raniju Kamengradsku, Novsku i Kozaračku kapetaniju. Tu je i sjedište samostalnog kadiluka od sredine 18. st., a on je obhvatao Kozarac, Omarsku, Ljubiju i Prijedor. Prijedorska tvrđava je popravljana 1768. Godine 1835, kada se ukidaju kapetanije, pa i Prijedorska, tvrđava ima 15 topova. Posada napušta tvrđavu 1851. Tvrđava je srušena 1890. kao nepotrebna, a od njenog kamena popločane su ulice u novom dijelu grada. Od 1873. Prijedor je povezan željeznicom sa Banja Lukom. U doba austrougarske uprave je središte kotara u Bihaćkom, a kasnije u Banjalučkom okrugu. Godine 1879. ima 818 kuća i 4.681 stanovnika, a 1910. ima 944 kuća sa 5.184 stanovnika (većina: 2.415 muslimana, 2.089 pravoslavnih, 588 katolika). Pored džamije, grad je imao pravoslavnu (1891) i katoličku crkvu (1896). U 20. st. dobija novu privrednu i stambenu infrastrukturu obilježenu industrijalizacijom. Intenzivniji razvoj nastaje nakon otvaranja željezničke pruge Bosanski Novi - Banja Luka.

Grbovi Prijedora

Po posljednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Prijedor imala je 112.543 stanovnika, raspoređenih u 71 naselju. Poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma opština Prijedor, u cjelini, ušla je u sastav Republike Srpske.

-------------------------------------------------------------------

Poznate Osobe Grada Prijedora

• Mladen Stojanović (narodni heroj, zapovjednik Drugog krajiškog odreda i organizator ustanka u Potkozarju.)
• Halid Muslimović (Pjevac)

-------------------------------------------------------------------

U prijeratnom Prijedoru, najveći poslodavac bila je fabrika paprnih proizvoda Celpak čija su postrojenja dijelom demontirana a dijelom zastarjela. Pogon u cjelini danas stoji na prodaji. Osim Celpaka na području općine se nalazi najveći rudnik željezne rude Evrope, Ljubija. Fabrika namještaja Javor iz sklopa prijeratnog Šipada je preuzeta u privatno vlasništvo. Jedan od sadašnjih većih poslodavaca je Arcelor Mittal u privatnom vlasništvu.

-------------------------------------------------------------------

NASELJNA MJESTA